CIC bioGUNEn lanean diharduen Mauro D’Amato Ikerbasqueko ikerketa-irakasleak koordinatutako nazioarteko talde batek frogatuta utzi du lehenengo aldiz sabelustearen maiztasuna hereditarioa dela gizakiengan, eta profil genetiko espezifikoek eragin zuzena dutela heste-ohituretan eta heste narritagarriaren sindromea izateko aukeran. Heste-ohiturak kontrolatzen dituzten geneen aurkikuntzak atea ireki die heste narritagarriaren aurkako diana terapeutiko berriei.
Ikerketa egiteko, hainbat populazio-kohortetako 167.875 biztanle aztertu dira Erresuma Batuan (UK Biobank), Herbehereetan (LifeLines-Deep), Belgikan (Flemish Gut Flora Project), Suedian (PopCol) eta Estatu Batuetan (Genes for Good), horien konposizio genetikoa galdetegiko datuekin erkatuz eta bereziki hesteak egunean zenbat aldiz husten dituzten zehazteko (“eginkarien maiztasuna”, ikerketan deitu duten bezalaxe) galdera xumeari erantzunez.
Ikertzaileek egiaztatu dutenez, eginkarien maiztasuna handiagoa edo txikiagoa duten pertsonengan gainerako biztanleengan baino ohikoagoak izaten dira DNAren aldaketa espezifikoak. Aldaketa hauek giza-genomaren 14 eskualdetan aurkitu dira eta xehetasun handiagoarekin aztertutako hainbat generi dagozkie: “Harrituta gelditu ginen aurkikuntza berriekin, eta horien artean, nabarmentzekoak dira hesteen motilitatean –elikagaiek hesteetan barna egin beharreko bidea ahalbidetzen duten mugimenduen multzoan– zein garunaren eta hestearen arteko komunikazioan eragina duten molekulak, azterketa klinikoetatik aski ezagunak zirenak”, adierazi du Ferdinando Bonfigliok, ikerketaren egile nagusiak.
Ikerketan aipatutako geneetako batzuek neurotransmisoreak eta hormonak sorrarazten dituzte, baita garunean zein hesteetako peristalsia –hesteen kontrakzioak eta erlaxazioak– kontrolatzeko nerbio-zeluletan bereziki aktiboak diren bestelako zelulak edota aurreko azterlanetan heste-mugimenduak eragiteko farmakoen bidez zuzendutakoak ere. “Emaitza hauek oso zirraragarriak dira eta jarraipeneko azterlanak justifikatzen dituzte, izan ere, eginkarien maiztasunari lotutako geneak ziurtasun osoz zehazten direnean, helburu farmakologiko berriak gara daitezke idorreria, beherakoa eta dismotibilitatearen inguruko ohiko sindromeak tratatzeko, heste narritagarriaren sindromea kasu”, argitu du Mauro D’Amatok.
Heste narritagarriaren sindromearen prebalentzia handia
Pertsonen hesteen mugimenduaren maiztasuna garrantzitsua da ongizaterako, eta traktu gastrointestinalak elikagaien digestioan eta xurgapenean behar bezala funtzionatzen ote duen islatzen du, digestioaren hondakin-produktuen eta substantzia toxikoen iraizketa barne. Heste-ohitura irregularrak eta hesteen motilitate alteratuak, idorreria eta beherakoa barne, gaixotasun gastrointestinal arruntetan gertatzen dira sarri; adibidez, mundu osoko biztanleriaren % 10i eragiten dion heste narritagarriaren sindromean.
Ez dira ezagutzen peristalsia (elikagaiak eta gorozkiak traktu gastrointestinalean zehar bultzatzen dituzten hesteetako muskuluen ekintza) erregulatzen duten mekanismo zehatzak, ezta heste narritagarriaren sindromean alteratzearen arrazoiak ere. Ikerketak frogatu duenez, soluzioa genoman ezkutatuta egon daiteke.
Era berean, ikerketa egin duen taldeak argi utzi du arrazoi genetiko jakin bat dagoela eginkarien maiztasunaren eta heste narritagarriaren sindromearen artean, eta informazio hau gaixotasuna izateko arrisku handiena duten pertsonak identifikatzeko erabil daitekeela. Aurkikuntza are nabarmenagoa izan da beherakoa ezaugarri nagusi duen heste narritagarriaren sindromearen kasuan.
Ikertzaileek balio numeriko sinpleetan (“puntuazio poligenikoak” deritzenetan) zehaztu zituzten ikerketan egindako aurkikuntza genetikoak, gizabanako bakoitzaren gorozkietan alterazioak izateko maiztasun kalkulatu ahal izateko. UK Biobanken datuak erabiliz, frogatuta utzi zuten, beherakoa ezaugarri duen heste narritagarriaren sindromea izateko aukera 5 aldiz handiagoa ere izan daitekeela puntuazio poligeniko altuenak dituzten pertsonengan gainerako biztanleengan baino. “Ikerketa honetan lortutako informazio genetikoa eta puntuazio poligenikoak findu ahal dira pazienteak hainbat tratamendu-taldetan sailkatzeko, hesteetako dismotilitatea eta hesteetako ohituren alterazioak normaltasunera itzularaziko dituen zehaztasun terapeutiko hobea lortzeko itxaropenarekin. Hau aurrerapauso handia izango litzateke heste narritagarriaren sindromeari aurre egiteko, izan ere, egun ez dago kasu guztietarako balio duen tratamendu eraginkorrik”, gaineratu du Mauro D’Amato ikertzaileak.
Nazioarteko ikerketa
Ikerketan erakunde ugarik parte hartu dute, hala nola, CIC bioGUNE, Karolinska Institutet, Monash University, Mayo Clinic, Broad Institute, University of Michigan, University of Groningen, University of Oxford, University of Cambridge, University of Gothenburg, VIB Leuven, Christian Albrechts University of Kiel eta beste hainbat. Era berean, ikerketak erakunde hauen finantzaketa eta babesa izan du: Eusko Jaurlaritzako Osasun Saila, Espainiako Ekonomia eta Lehiakortasun Ministerioa, Suediako Ikerketa Kontseilua, BBMRI-LPC, Herbehereetako Gobernua eta Holandako Ikerketa Zientifikorako Erakundea, Flandesko Gobernua, Flanders Odysseus programaren ikerketa-funtsa, King Baudouin Foundation, FP7 METACARDIS, VIR, Rega Institute for Medical Research eta KU Leuven.
Publikazioa
Bonfiglio et al. GWAS of stool frequency provides insights into gastrointestinal motility and irritable bowel syndrome. Cell Genomics December 8th.
DOI: 10.1016/j.xgen.2021.100069
.png)
